Εορτάζει 15 Μαΐου εκάστου έτους
Ἡ Ἄνω Θηβαΐδα τῆς Αἰγύπτου εἶναι ὁ τόπος ὅπου γεννήθηκε ὁ Παχώμιος ἀπὸ γονεῖς εἰδωλολάτρες, τὸ 292 μ.Χ. Σὲ ἡλικία 20 χρονῶν, κατατάχθηκε στὸν αὐτοκρατορικὸ στρατό, ὅπου συνδέθηκε μὲ χριστιανοὺς στρατιῶτες καὶ ἔτσι γνώρισε τὴν χριστιανικὴ θρησκεία. Ὅταν ἀπολύθηκε ἀπὸ τὶς τάξεις τοῦ στρατοῦ, βαπτίσθηκε. Ἡ ψυχή του, ὅμως, ἐπιθυμοῦσε κάτι περισσότερο καὶ ἀνώτερο πνευματικά. Πῆγε, λοιπόν, κοντὰ σὲ ἕναν φημισμένο ἡσυχαστή, τὸν Παλαίμονα, ὅπου κοντά του προόδευσε στὴν ἄσκηση, τὴν ἀρετὴ καὶ ἰδιαίτερα στὴ βαθειὰ ταπεινοφροσύνη. Ὅταν πέθανε ὁ Παλαίμονας, μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ ὁ Παχώμιος ἔκτισε δικό του κελλὶ στὸν τόπο Ταβενησία, κοντὰ στὸ Νεῖλο. Μὲ τὸ χρόνο σχηματίσθηκε ἀδελφότητα, καὶ ἔτσι ἔγινε ἐκεῖ ὁλόκληρη Μονή. Καταπληκτικὰ ὀργανωτικὸ πνεῦμα ὁ Παχώμιος καὶ μὲ βοηθὸ τὴν ταπεινοφροσύνη, κατόρθωσε νὰ δημιουργήσει ἄριστο κοινοβιακὸ σύστημα καὶ διοικοῦσε ἁρμονικότατα τοὺς 3.000 περίπου μοναχοὺς ποὺ ἦταν γύρω ἀπ᾿ αὐτόν. Θεωρεῖται, μάλιστα, καὶ ὁ ἱδρυτὴς τῆς κοινοβιακῆς ζωῆς. Ὁ Παχώμιος δὲν ἦταν καὶ τόσο πολὺ ἐγγράμματος, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν τὸν ἐπηρέαζε, διότι πάντα εἶχε κατὰ νοῦ τὴν συμβουλὴ τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου: «Τὴν ταπεινοφροσύνην ἐγκομβώσασθε· ὅτι ὁ Θεὸς ταπεινοῖς δίδωσι χάριν». Δηλαδή, κουμπωθεῖτε σὰν ἄλλο ῥοῦχο τὴν ταπεινοφροσύνη, διότι ὁ Θεὸς στοὺς ταπεινοὺς δίνει χάρη. Ἔτσι καὶ ὁ Παχώμιος, μὲ τὸ ταπεινὸ φρόνημα εἶχε τὴν χάρη νὰ συζητᾷ κατὰ τὸν καλύτερο δυνατὸ τρόπο τὰ θεολογικὰ ζητήματα. Τὸ Μάιο τοῦ 348, προσβλήθηκε ἀπὸ πανώλη καὶ πέθανε.
