Ο ερωτισμός του Παπαδιαμάντη

Υπό Δημητρίου Π. Λυκούδη,

Θεολόγου - Φιλολόγου, Υπ. Δρος Παν/μίου Αθηνών

          Εδώ και χρόνια γράφω και υποστηρίζω ότι ο πλέον αδόκιμος όρος για να χαρακτηρίσει κάποιος τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη είναι η λέξη «κοσμοκαλόγερος». Ο Παπαδιαμάντης, εάν μπορούμε να τού αποδώσουμε τον ως άνω όρο, έστω καταχρηστικά, αυτό δυνάμεθα να το κάμνουμε μόνο και μόνο ως αποτέλεσμα, ως απόρροια, δηλαδή, του ενεργήματος που λέγεται "ζωή" και ουδέποτε ως ενέργεια, ως τρόπο δηλαδή βιωματικής καθημερινότητας. Άλλωστε, πόρρω απέχει η εγκόλπωση της ένδειας και φτώχειας με την ενατένιση και τελική συμπόρευση του ερωτικού στοιχείου.

          Με άλλα λόγια, έχω την αίσθηση ότι θα ήταν ευκρινέστερος ο όρος «κοσμοκαλόγερος» στην περίπτωση που θα χαρακτήριζε την, πράγματι, παντελώς απέριττη καθημερινότητα του μεγάλου λογοτέχνη και σε καμία περίπτωση την καλλιέργεια του ερωτικού του συναισθήματος, που, ούτως ή άλλως, δεν έπαψε ουδεπόποτε επί της γης, να τον συνέχει και καθοδηγεί.

"Νεοέλληνες της Δύσης"

Δημήτριος Λυκούδης,
Θεολόγος - Φιλόλογος, Υπ. Δρας Παν/μίου Αθηνών

    Ενας από τους μύθους του Αισώπου, υπό τον τίτλο «Ταώς και Κολοιός» (Παγώνι και Καλιακούδα), έχω την αίσθηση, πολλά έχει να μας διδάξει, ακόμη και σήμερα, όσους από εμάς αντικρίζουμε με έμπονα δάκρυα το κατάντημα και το πνευματικό τέλμα της ελληνικής παιδείας, της γλώσσας, του πολιτισμού μας εν γένει. «Σε σύσκεψη των πουλιών για εκλογή βασιλιά, το παγώνι είχε την αξίωση να βγάλουν αυτό βασιλιά τους, επειδή είναι όμορφο. Κι ενώ τα πουλιά ήταν έτοιμα να το κάμουν, η καλιακούδα είπε: “Αν, όμως, τον καιρό που θα έχεις εσύ τη βασιλεία μάς κυνηγά ο αετός, πώς θα μας προστατέψεις;”. Ο μύθος σημαίνει πως δεν είναι αξιοκατάκριτοι όσοι, προβλέποντας τους μελλοντικούς κινδύνους, φυλάγονται προτού να πάθουν» («Αισώπου Μύθοι», εκδ. Παπαδημητρίου, Αθήναι 1950, σελ. 143).

Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος "Ιεραποστολικός Ταχυδρόμος" που φιλοξενεί περίληψη της εισήγησής μου στο 21ο Συνέδριο Ορθοδόξου Ιεραποστολής στην Αρἀχωβα Βοιωτίας (19-21/08/2016)

Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του περιοδικού "Ιεραποστολικός Ταχυδρόμος" του Πανελληνίου Χριστιανικού Ομίλου Ορθοδόξου Ιεραποστολής, αφιερωμένο στο 21ο Συνέδριο Εξωτερικής Ιεραποστολής. Διαβάστε περίληψη της εισήγησής μου με τίτλο "Η διαδικτυακή δυνατότητα της Ιεραποστολικής διακονίας", τχ. 135, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2016, σελ. 26-28.

Η Γνησιότητα του "Κατά Ιωάννην" Ευαγγελίου

   

Δημήτριος Π. Λυκούδης

πτ. Θεολογίας, πτ. Φιλολογίας,
Υπ. Δρας Παν/μίου Αθηνών

Προλεγόμενα
  Ο Ιωάννης, υιός του Ζεβεδαίου. ακολούθησε από τους πρώτους μαθητές τον Ιησού Χριστό. Μαζί με τον αδελφό του, τον Ιάκωβο, ονομάσθηκαν "υιοί βροντής", ακριβώς επειδή η πίστη τους ήταν ζώσα και ισχυρή ως ο ήχος και η λάμψη της βροντής. Ανήκε ως "ηγαπημένος μαθητής" στο στενότερο κύκλο των μαθητών του Χριστού και μάλιστα, αξιώθηκε να παρακολουθήσει από κοντά την Μεταμόρφωση, την προσευχή της Γεθσημανή, την Σταύρωση. Γύρω στα 100 μ.Χ. πέθανε στην Έφεσο, αφού είχε επιτελέσει ένα τεράστιο ιεραποστολικό έργο και συγγράψει το τέταρτο ευαγγέλιο και το βιβλίο της Αποκάλυψης.

Κυρία Θεοτόκε Πορταΐτισσα!

«...και κάθε φορά που θα σταθείς ενώπιον της Παναγίας Μορφής της, είτε στον Άθωνα είτε στον κόσμο, τούτο έχω να σου πω: "Μάνα ούσα η Κυρία Θεοτόκος, γνωρίζει πόνο να προσπερνά, γνωρίζει στη λησμονιά λάθη των ανθρώπων να αφήνει". Έμεινα προ της ιεράς και θαυματουργής εικόνας αρκετή ώρα. Δεν της είπα τίποτα. Μόνο ατένιζα με θαυμασμό!».

 (Από το βιβλίο του Δημητρίου Π. Λυκούδη "Οσμήν ευωδίας Αγιορείτικης", Αθήνα 2015).

Δείτε εδώ που θα βρείτε το βιβλίο:

http://dimitrislikoudis.blogspot.gr/2014/11/blog-post_27.html

Δείτε εδώ το βίντεο για την Ιερά Μονή των Ιβήρων:

https://www.youtube.com/watch?v=c-9n43rKJxs&index=42&list=PL8gqBw0byXHdV90j2esThb-K5Le_8Szgs

Η Αντισυμβατικότητα της Πίστης

Η Αντισυμβατικότητα της Πίστης

Δημήτριος Π. Λυκούδης,

Θεολόγος - Φιλόλογος, Υπ. Δρας Παν/μίου Αθηνών

     Ο αρχαίος Έλληνας ποιητής Βακχυλίδης, λίγο πριν εξοριστεί από την πόλη Ιουλίδα της νήσου Κέας, την πόλη που γεννήθηκε και ανδρώθηκε, και πριν εγκατασταθεί στην Πελοπόννησο, αφού πρώτα πέρασε και από τον Σικελό τύραννο, τον Ιέρωνα των Συρακουσών, είχε εμπνευστεί δύο ποιήματά του, από τα καλύτερα διατηρημένα, από το μύθο του Αθηναίου ήρωα Θησέα. Σ΄ ένα από αυτά, περιγράφει τη σύγκρουση-πρόκληση ανάμεσα στους Θησέα και Μίνωα, πάνω στο πλοίο που τους μετέφερε στην Κρήτη, και περιγράφει το υποβρύχιο ταξίδι του Θησέα, αφού έπεσε στη θάλασσα, και την υποδοχή της Αμφιτρίτης: «Και το καράβι αρμένιζε με του βοριά την αύρα και της Αθήνας τα παιδιά, πώς πήδησε στη θάλασσα, δάκρυα εχύναν μαύρα και κλαίαν την τύχη την βαρειά»(1).

Περίληψη της εισήγησής μου στο 21ο Συνέδριο Εξωτερικής Ιεραποστολής στην Αράχωβα Βοιωτίας (19-20-21/08/2016).

Η ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ[1]

Σεβασμιώτατε Άγιε Κυθήρων και Αντικυθήρων κ.κ. Σεραφείμ,
Σεβαστοί Πατέρες,
Αξιότιμη κα Πρόεδρε,
Ελλογιμώτατοι κ. καθηγητές,
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,

        Η εισήγησή μου στο παρόν Συνέδριο έχει ως θέμα «την  διαδικτυακή δυνατότητα της Ιεραποστολικής διακονίας». Πρόκειται για την δυνατότητα ενός εκάστου των πιστών να διακονήσει τον ευαγγελικό σπόρο της Αλήθειας, χρησιμοποιώντας τις άπειρες, και τεράστιες πανθομολογουμένως, διαδικτυακές παροχές, προκειμένου να διατυμπανίσει στα πέρατα της σύμπασας κτίσης την αγιοπνευματική εμπειρία και ορθόδοξη πραγματικότητα. Και πράγματι, ένα τέτοιο εγχείρημα, παρά τις ευκολίες που κομίζει σήμερα η ραγδαία, και αλόγιστη πολλές φορές, ανάπτυξη της τεχνολογίας, είναι αλήθεια, εγκυμονεί ισόποσους κινδύνους με όσους καλείται και προστρέχει να επιλύσει.
       Η Ιεραποστολική διακονία μέσω του διαδικτύου δύναται να επιφέρει πραγματικά "θεαματικά" αποτελέσματα, εκμηδενίζοντας εις το ελάχιστο εκατοντάδες χιλιάδες χιλιομετρικές αποστάσεις και να αποτελέσει τον δίαυλο εκείνον, την πάνυ χαρισματική δίοδο, μέσω της οποίας, το μήνυμα του Ευαγγελίου θα δυνηθεί να αγγίξει ακόμη και το πλέον απομακρυσμένο σημείο του πλανήτη. Για να κατορθώσει όμως αυτή η προσπάθεια να στεφθεί με επιτυχία, δεν αρκεί μόνο η επίτευξη της άρσης της δυσκολίας της απόστασης και ο παραγκωνισμός των χιλιομετρικών διαφορών. Κρίνεται απαραίτητο το μήνυμα που θα φθάσει στην άλλη άκρη του αποδέκτη να είναι άκρως ορθόδοξο, να είναι δηλαδή ενυπόγραφο, να τελεί υπό την αιγίδα ή, έστω, την ευλογία του οικείου μητροπολίτου που λαμβάνει χώρα, τόσο ο χώρος αποστολής όσο και ο τελικός τόπος παραλαβής του μηνύματος, καθώς, ως γνωστόν, εντός της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας αποδίδει και τελεσφορεί εν Χριστώ μόνο ό,τι έχει "ευλογία", με άλλα λόγια, όσες ενέργειες είναι εμποτισμένες με υπακοή, ταπείνωση και θυσιαστικό πνεύμα, προϋποθέσεις απαραίτητες για να επιφέρουν και την "ευλογία".

Νοσταλγίες από τον Άθωνα...!

   

     «Πολλές φορές ο Γέροντας με έστελνε στο μουράγιο της σκήτης, για να παραλαμβάνω πράγματα της καλύβης μας ή να δίνω διάφορες παραγγελίες με το καΐκι για την Δάφνη, καθώς επίσης και το ταχυδρομείο. Έβλεπες εκεί πατέρας απ΄ όλες σχεδόν τις καλύβες της σκήτης, οι οποίοι κατέβαιναν για τον ίδιο λόγο. Σ΄ αυτές τις εξόδους μου ήμουν ολόκληρος μάτια και αυτιά [...] όλοι περίμεναν υπομονητικά το μοτοράκι. Πατέρες άγιοι, ευλογημένοι. Θα μένουν για πάντα στον νου μου τυπωμένες οι μορφές τους, ταπεινές, σιωπηλές, σκυμμένες προς την γη. Με τα παλιά τους ζωστικά, με τις άσπρες μάλλινες κάλτσες, τα χονδροπάπουτσά τους, με τον ντρορβά, το μπαστούνι, με το τριμμένο κομποσχοίνι στο χέρι... Σαράντα χρόνια πέρασαν, αλλά το μυστήριο της σιωπής τους, η προσπάθεια τους να μένουν αφανείς, "ως καθ΄ ημέραν αποθνήσκοντες", προκάλεσαν τον θαυμασμό μου, ο οποίος διατηρείται αμείωτος, σαν να τους είδα εχθές. Ζωντανά μυροδοχεία του Αγίου Πνεύματος. Απαρνήθηκαμν όλα τα εξωτερικά, τα συμβατικά, τα σκύβαλα. Έσκαψαν μέσα τους, καλλιέργησαν τον εσωτερικό τους κόσμο και βρήκαν έτσι τον θησαυρό, τον Θεόν, την Βασιλεία των Ουρανών. Πόσα δεν έχει πράγματι να πη αυτή η αυταπάρνησίς τους, αυτός ο απαράμιλλος ηρωισμός τους, αυτή η θέωσίς τους εν Χριστώ Ιησού, στον σύγχρονο απροσανατόλιστο και ανειρήνευτο κόσμο».

(Χερουβείμ Καράμπελα, Αρχιμ., Από το Περιβόλι της Παναγίας, Νοσταλγικές Αναμνήσεις, Ι. Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός 1997, σελ. 161-163).

Τα πανέρια του ερημίτη (Γεροντικό)

     Ένας γέροντας ερημίτης κίνησε για το πιο κοντινό χωριό να πουλήση τα πανέρια του. Στον δρόμο που πήγαινε, τον βρήκε ο διάβολος κι από την πολλή κακία που του είχε, άρπαξε τα πανέρια από τα χέρια του κι έγινε άφαντος.

     Τότε ο γέροντας, χωρίς να στενοχωρηθή καθόλου, σήκωσε τα μάτια στον ουρανό και είπε:

- Σ' ευχαριστώ, Θεέ μου, που με απάλλαξες από το φορτίο μου κι από τον κόπο να κατέβω στο χωριό.

    Τότε ο διάβολος, μην υποφέροντας την αταραξία του ερημίτη, τού πέταξε κατάμουτρα τα πανέρια, φωνάζοντας:

- Πάρτα πίσω, παλιόγερε.

     Ο ερημίτης τα μάζεψε πάλι και συνέχισε τον δρόμο του για το χωριό.

(Περί Απαθείας στο "Χαρίσματα και Χαρισματούχοι", τόμος τρίτος, εκδ. Ι. Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2002, σελ. 97-98).

"Ανθρώπινες συνοικίες"

Δημητρίου Π. Λυκούδη, 

Θεολόγου – Φιλολόγου, Υπ. Δρος Παν/μίου Αθηνών

 
   Ήταν κάπου βόρεια και βορειοδυτικά στην πλαγιά της Ακροπόλεως. Οι ανασκαφές της αμερικανικής Σχολής των Κλασσικών Σπουδών είχαν ως αποτέλεσμα την πλήρη κατεδάφιση της συνοικίας "Βρυσάκι", μιας ιστορικής και αρχοντικής συνοικίας στο κέντρο των Αθηνών.
   Η κατεδάφιση είχε σκοπό να αναφανούν τα αρχαία ευρήματα, καθώς η συνοικία είχε χτιστεί επάνω σε αυτά. Λέγεται ότι την όμορφη και γραφική συνοικία αποτελούσαν τρεις γειτονιές, δεσπόζουσα θέση στις οποίες κατείχαν τα δύο κεντρικά καφενεία της εποχής: αυτό του Καρατζά, τόπος συγκέντρωσης των βενιζελικών οπαδών εκείνης της περιόδου και το άλλο του Σοφού, χώρος συνεστίασης και μάζωξης των βασιλικών, του αντίπαλου δηλαδή πολιτικού χώρου.

Η Υπερτροφία της Ηθικής

Δημήτριος Π. Λυκούδης
Θεολόγος – Φιλόλογος, Υπ Δρας Παν/μίου Αθηνών

Η Δράση αποτελεί κατά τον Gehlen»την κεντρική έννοια της ανθρωπολογίας». Βέβαια, ο Γερμανός φιλόσοφος και κοινωνιολόγος (1904 – 1976), με τον όρο «δράση», προφανώς, δεν αναφέρεται στις εφήμερες επιθέσεις σε Ιερούς Ναούς της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, επιθέσεις που ποτέ δεν έπαψαν να υπάρχουν. Ο ίδιος φιλόσοφος υποστηρίζει ότι ο πολιτισμός είναι η «δεύτερη φύση του ανθρώπου, ο πραγματικός του κόσμος». Εάν λοιπόν, σύμφωνα με τον Γερμανό φιλόσοφο, ο πολιτισμός είναι η δεύτερη φύση του ανθρώπου αναρωτιέμαι ποια είναι η πρώτη.

"Πνευματικό σιωπητήριο"

Δημητρίου Π. Λυκούδη, 

Θεολόγου – Φιλολόγου, Υπ. Δρος Παν/μίου Αθηνών 

«Είμαστε μεθυσμένοι από τη λογική», υποστήριζε ο Πλάτων, κάθε φορά που αναφερόταν με στηλιτευτικό τρόπο στα γεγονότα που διαδραματίζονταν στην εποχή του. Ο δε διδάσκαλός του Σωκράτης, επειδή ο Αναξαγὀρας περιφρονούσε τους θεούς δημόσια, συνήθιζε να διατυπώνει την εξαίσια φράση «έχω το θάρρος να είμαι δειλός».

«Περιδιάβαση στα καλντερίμια του Αιτωλικού»

 

Δημητρίου Π. Λυκούδη, 

Θεολόγου – Φιλολόγου, Υπ. Δρος Παν/μίου Αθηνών 

«Η πρώτη εντύπωση έχει διαχρονικό κόστος» έγραψε κάποτε ο Βολταίρος! Η πρώτη εντύπωση, ικανή να υπερβεί χωροχρονικά όρια, δύναται ακόμη να εξαπολύσει οργή απέναντι σε ανείπωτες τοπολογικές διατάξεις, να εξέλθει των φτωχών διανοητικών και αντιληπτικών ορίων του ανθρωπίνου νοός, και όμως, η πρώτη εντύπωση και τότε, δύναται και ικανή φαντάζει να διαρραγεί μπροστά στο ¨θέαμα¨ που πολλές φορές με ¨αιδώ¨ την συνοδεύει και καιροφυλακτεί! Η πρώτη εντύπωση, αυτά ήρθαν στο νου μου όταν αντίκρισα το Αιτωλικό, την πολίχνη ως συνηθίζω να γράφω του Αιτωλικού που είναι μεστή και αδάμαστος φορέας ιστορικών και ιδιαιτέρως εμβριθών πολιτιστικών αναμνήσεων και αξιών! Αυτά στην αρχή όμως, ως ¨πρώτη εντύπωση¨…! Μετά;  Αν ο Βολταίρος είχε δίκιο που έγραφε για την ¨πρώτη εντύπωση¨, έχω την αίσθηση πως έχει εφαρμογή εδώ αποκλειστικά η φράση του Κάλβου που διατυμπάνιζε ότι «είναι φορές που το αποτέλεσμα σού αποποιεί τον ανθρώπινο τίτλο, σού αφαιρεί την αξία και την ολότητα του ανθρωπίνου προσώπου».

"Ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου Αιτωλικού"

 Δημητρίου Π. Λυκούδη, 

Θεολόγου – Φιλολόγου, Υπ. Δρος Παν/μίου Αθηνών

Εισερχόμενος ο επισκέπτης στην ιστορική πολίχνη του Αιτωλικού από το ανατολικό γιοφύρι, σχεδόν 5΄ λεπτά με ήσυχο βάδισμα, οδηγείται προσκυνητής στον πανσεβάσμιο ιστορικό και μεγαλόπρεπο ιερό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ονομάζεται καί ¨Παναγία¨ ή ¨Παναγία η Παζαρίτισσα¨ επειδή είναι κτισμένη στο κέντρο της πολίχνης και επί της κεντρικής πλατείας, εκεί όπου επί Τουρκοκρατίας ελάμβανε χώρα ξακουστό και ποικιλώνυμο παζάρι.

"Παιχνίδι της μηδοσύνης"

Δημήτριος Π. Λυκούδης,

Θεολόγος - Φιλόλογος, Υπ. Δρας Παν/μίου Αθηνών

       Θυμίζει ωσάν όνειρο! Ένα παιχνίδι της μηδοσύνης και απόψε η αψίκορη μορφή Σου! Και όλα με μιάς ανδρώνονται, όλα με μιάς ξυπνούν και ερωτοτροπιάζουν. Πλεούμενα και φορτωμένα με πλαδαρό το φως ξύλινα καράβια που απονοσφίζουν θάλασσες και γη, που απονοσφίζουν έτσι, θαρρώ, τη σκέψη Σου από το απάνεμο αγκυροβόλι της καρδιάς μου! Ένα φύσημα προσμένω κι΄ αγροικώ, ένα φύσημα δειλό, θοό, την απονία του νοός μου να σπεύσει να δαμάσει, που ετόλμησε απόψε αδιάντροπα, ναι - οίδε ξέθωρα και η καρδιά και ετόλμησε θύμησες να κάνει - που ετόλμησε λέγω, κι΄ απόψε αδιάντροπα, τ΄ όνομά Σου, Εσένα, ως βαυκάλημα ν΄αγκαλιάσει...!

Η Ερωτική ορμή του θανάτου

Δημήτριος Π. Λυκούδης,
Θεολόγος - Φιλόλογος, Υπ. Δρας Παν/μίου Αθηνών

    

  Ένα ωκεάνιο συναίσθημα της απεριόριστης ζωτικής ορμής μέσα στον αφιλόξενο συμπαντικό περίγυρο είναι ο έρωτας. Συνυφασμένος ήταν και συνεχίζει να καυχιέται πως είναι με την απροσπέλαστη ζωτική ορμή της ζωής και του θανάτου του Bergson ή αλλέως, ο έρως μας ξεγέλασε(1) γιατί απέφυγε να διακινδυνεύσει το όραμα στον κόσμο του οράματος! Στην ουσία, ατέχνως, μας απέκρυψε ότι Amor condusse noi ad una morte. Και ο ποιητής, μέσα στην ερωτική αποχαύνωση να συμπληρώνει: Προσκυνητής θα πάω κατά το σπίτι σου και θα μου πουν δεν ξέρουνε τι εγίνης. Μ΄άλλον μαζί θα ιδώ την Αφροδίτη σου κι άλλοι το σπίτι θά ΄χουν της Ειρήνης. Θ΄ανέβω τραγουδώντας και τρεκλίζοντας στο Ζάππειο που ετραβούσαμεν αντάμα. Τριγύρω θά ΄ναι ωραία πλατύς ο ορίζοντας και θά΄ναι το τραγούδι μου σαν κλάμα(2).

"Ρούμελη και Ρωμιοσύνη"

Δημήτριος Π. Λυκούδης,
Θεολόγος - Φιλόλογος, Υπ. Δρας Παν/μίου Αθηνών

Ρούμελη! Τόπος Ιστορίας και Πολιτισμού, τόπος ελληνικός, ρωμαίικος, τόπος άγιος! Σπάνια συναντάει κανείς στο διάβα της Ιστορίας ονόματα με τέτοια ¨πείρα¨ Πολιτισμού, με τόσο ιερά τα χνάρια διαδεδομένα σε όλες τις πτυχές, σε κάθε μονοπάτι και χωριό αυτού του τόπου.

Από την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως έως και λίγο πριν την Επανάσταση του 1821 η Ρούμελη κυριαρχεί διοικητικά σε ένα ευρύ φάσμα ¨χωροχρονικών¨ ορίων και διαστάσεων και περιλαμβάνει σχεδόν το σύνολο της ηπειρωτικής περιοχής του ευρύτερου Ελληνισμού.

Φιλί ασάλευτο, βουβό!

Δημήτριος Π. Λυκούδης,

Θεολόγος - Φιλόλογος, Υπ. Δρας Παν/μίου Αθηνών

Συνήθισα πια να αναμένω! Ένα δάκρυ, ένας έμπονος λογισμός αδύνατα εστάθησαν ξοπίσω να σε φέρουν. Οι δε φωνές των ερωτευμένων, όσο και αν ηχολαλούν, όσο και αν γρυλίζουν, ένα είναι σίγουρο: Ναι, δεν ακούγονται οι φωνές των ερωτευμένων. Είναι φωνές σιωπηρές, υποβόσκουν σε ερωτικά ανούσια κατάλοιπα, εκλιπαρούν να υπάρξουν και να θεαθούν σε έναν κόσμο αθέατο απο ερωτευμένους, σ΄έναν κόσμο εχθρικό, αδίστακτο, ανέραστο σε έρωτες μεγάλους, ανέραστοι έρωτες να θεαθούν, να ακουστούν, ν΄αγγίξουν τα χείλη και να ευφρανθούν, να ζήσουν, να υπάρξουν...!

Πνευματικό "δικαίωμα"

Δημήτριος Π. Λυκούδης,
πτ. Θεολογίας, πτ. Φιλολογίας, Υπ. Δρας Παν/μίου Αθηνών

Η πνευματική ζωή είναι απλή, φιλόθεος, χριστοφόρος. Η ανωτερότητά της έγκειται ακριβώς σε αυτή την απλότητα, στο γεγονός ότι εκουσίως και αυτενεργήτως αποποιείται κάθε δικαιώματος, κάθε προσπάθειας από την πλευρά του πιστού να αναδείξει και να οριοθετήσει την έννοια "δικαίωμα", την επιθυμία της οικειοποίησης και διεκδίκησης όλων όσων προηγούνται και έπονται αυτού του μακαρίου μνήματος, πάντοτε, βέβαια, υπό το πρίσμα της μιαρούς προσωπικής και φίλαυτης ιδιοτέλειας. «Ας έχουμε υπ΄όψι μας ότι δεν ανήκουμε στον εαυτό μας, αλλά μόνο στον Θεόν. Το μοναδικό δικαίωμά μας είναι να επιθυμούμε να ανήκουμε ψυχή και σώματι με όλη μας την ύπαρξι, σε κάθε στιγμή, ολοκληρωτικά και μόνο στον Θεόν»(1).

"Μυστική Αλήθεια"

Δημήτριος Π. Λυκούδης

πτ. Θεολογίας, πτ. Φιλολογίας, 
Υπ. Δρας Παν/μίου Αθηνών

  Ήρθαν στο νου μου εκείνα τα λόγια του Τερζάκη που εστίαζε στον κοινωνικό πόλεμο, στη ρηχότητα της κοινωνικής ζωής. Να, κάπως έτσι αναφερόταν σε τούτο το άμοιρο φαινόμενο, το οποίο, αλήθεια είναι, αδάμαστο παρέμεινε αιώνες τώρα και αδάμαστο πορεύεται ακόμη και σήμερα: «Ξέρετε τι είναι η κοινωνική ζωή; Ένας στίβος όπου συγκρούονται του κόσμου οι μικροεγωϊσμοί, τα μικροφιλότιμα, τα μικροσυμφέροντα, τα μικροπάθη. Όλα μικρά, μικρά. Θέ μου πόσο μικρά! Πόλεμος βουβός, ύπουλος, θρασύδειλος. Αηδία! Μια ψυχή ακέρια, δε μπορεί, γρήγορα συχαίνεται κι΄αποσύρεται. Τότε, τη λένε αδύναμη. Ηττημένη»(1). Μού θυμίζει τον Ονησίκρητο απο την Αίγινα! Για να αποφύγει την κοινωνική κατάσταση της εποχής του, όλα αυτά τα "μικρά και ύπουλα" που λέγει ο λογοτέχνης, έστειλε τον υιό του στον περίφημο Διογένη τον Κυνικό για να διδαχθεί από το παράδειγμα και την έμπρακτη διδασκαλία του. Πέρασε καιρός και ο υιός του δεν επέστρεφε. Έστειλε και τον δεύτερο υιό του ο Ονησίκρητος για να του παραγγείλει να επισπεύσει την επιστροφή του. Πέρασε καιρός και δεν έμαθε νέα ούτε από τον δεύτερο υιό του. Όταν δε αναγκάστηκε ο ίδιος ο πατέρας να σπεύσει κοντά στον Κυνικό φιλόσοφο για να απαγκιστρώσει τα παιδιἀ του, ένα ήταν σίγουρο: ο Διογένης απέκτησε και άλλον έναν μαθητή, τον Ονησίκρητο!

  «Η ζωή είναι ένα παιχνίδι, μιά παράσταση που δίνουν οι πέντε θεατρίνοι του κορμιού μου»(2). Εάν είναι παράσταση, εάν είναι, θεατρίνος καθίστασαι, ρόλους υποδύεσαι, επιδερμικά ζεις, κάλπικα και άμορφα υπάρχεις! Ο ρόλος σου! Το έργο σου επί της γης! Να μάθεις καλά τα λόγια σου, διάβασε το ρόλο σου πολλές φορές για να εντυπωσιάσεις. «Α! πότε να βρέξει! πότε να βρέξει! Η μέρα όλη βουρκωμένη και σύμπαθη ήρεμα και δειλά πονούσε κ΄ήθελε να κλάψει δυνατά και ν΄αλαφρώσει και δεν τολμούσε»(3).

   Υπάρχουν, όμως, και όσοι αγωνίζονται να αποτινάξουν το φοβικό αίσθημα του "ανήκειν". Αποτελούν ξεχωριστό θίασο μέσα στον κόσμο. Είναι θίασος περιφερόμενος και αδαμάντινος, αδέκαστος και ασυμβίβαστος, άμισθος και ασύμβατος. Είναι εκείνοι που αφιέρωσαν "εαυτούς" στη διακονία της αγάπης, κυρίως δε, στην ποιότητα της αγάπης, δηλαδή, στην ποιὀτητα που αφουγκράζονται και αντιμετωπίζουν όχι την αμαρτία, αλλά τον αμαρτωλό άνθρωπο, έτι δε, και εξαιρέτως, και αυτόν τον "ηθοποιό" του κόσμου και μίμο δήθεν της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ανθρωπιάς. Έρχεται στο νου μου το παράδειγμα του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν(1770-1827), ο οποίος, παρά τις όποιες κακουχίες αντιμετώπισε από τον πάνυ δύστροπο σαρκικό του πατέρα, κατόρθωσε να απομακρυνθεί από την αδιαντροπιά και να αποκηρύξει την κοινωνία του "θεάματος" γύρω του. Εδώ ταιριάζει και το παράδειγμα του Αλεξέι Πέσκοφ, γνωστού σήμερα ως Μαξίμ Γκόρκι. Η προσπάθειά του να ανδρωθεί και να επιβιώσει διαβάζοντας με το φως του κεριού τις νύχτες, θυσιάζοντας, στην ουσία, τη νυχτερινή του ανάπαυση, αποδεικνύουν περίτρανα και μεγαλόστομα ότι οι θίασοι, αργά ή γρήγορα καταρρέουν, ναι, γκρεμίζονται και μαζί τους και όσοι εστηρίχθησαν ματαιόπονα ή συμφεροντολογικά στις "θεατρικές" παραστάσεις της εποχής, όσοι, ένεκα της ακρασίας που διακατείχε τις καρδιές τους, αν και γνώριζαν, παρά ταύτα, δεν ηδυνήθησαν να επιβιώσουν αξιοπρεπώς και εντίμως επί της γης. Έστω και ηθικολογικά, έστω και έτσι, ο Καντ είναι ήδη πολύ υψηλότερα απο δαύτους: «Δύο πράγματα γεμίζουν τον νου μου με πρωτόφοντο και αυξανόμενο θαυμασμό και δέος: "ο έναστρος ουρανός επάνω μου και ο ηθικός νόμος μέσα μου"».

  «Ουδείς ελεύθερος εαυτού μη κρατών» δίδασκε ο Πυθαγόρας. Όμως, η γνησιότητα για να ευδοκιμήσει αποζητά την ελευθερία και αντιστρόφως, η ελευθερία ανασεμό γνωρίζει γνήσιο πέραν των θεατρικών ορίων και συμπεριφορών. Και έμεινα απόμερα μονάχος, αρχή έβαλα ν΄αναζητώ θίασο όμοιο με τον δικό μου, έστω λίγο, για να ξαποστάσω. Και ήταν η φωνή εντός μου φωνή λυπητερή, φωνή που έκλαιγε βουβά για όλα τα "θέατρα" του κόσμου τούτου...

   «Η φωνή κλαίει και τα λόγια σπαρταρούν ανάμεσα στα κλαδιά και πέφτουνε. Λες κ΄ είναι πληγωμένα γλυκοκέλαδα πουλάκια που, μόλις αφήκαν τη φωλιά κι ανοίξανε το στόμα για τραγούδι, πέσανε κάτω με το κεφάλι μπροστά, μολυβοσκοτωμένα. Κι όλη η γης που χιλιάδες χρόνια τώρα ακούει το θλιμμένο μοιρολόϊ της ζωής, το πίνει τόσο γλυκά, τόσο γλυκά, που θαρρείς είναι αίμα σκοτωμένου αδελφού...»(4).

Παραπομπές:

1.Τερζάκη Άγγελου, Η Μυστική ζωή, Εστία, Αθήνα 2007, σελ. 133.

2.Καζαντζάκη Νίκου, Ασκητική, Ελένη Καζαντζάκη, Αθήνα 1985, σελ. 18. Ο ίδιος συμπληρώνει: «Είμαι ο θαματοποιός φακίρης που ακίνητος, καθούμενος στο σταυροδρόμι των αιστήσεων, θεάται να γεννιέται και ν΄αφανίζεται ο κόσμος, θεάται τα πλήθη να σαλεύουν και να φωνάζουν στα πολύχρωμα μονοπάτια της ματαιότητας: "Καρδιά, απλοϊκή καρδιά, γαλήνεψε και υποτάξου!"».

3.Καζαντζάκη Ν., Σπασμένες Ψυχές, εκδ. Καζαντζάκη, Αθήνα 2007, σελ. 66.

4.Αυτόθι, σελ. 192.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Δημητρίου Π. Λυκούδη "Θεολογίας γόνοι αθεολόγητοι", εκδ. Ηρόδοτος, που κυκλοφορεί σε όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία.