Υπό Δημητρίου Π. Λυκούδη,
Θεολόγου - Φιλολόγου, Υπ. Δρος Παν/μίου Αθηνών
Εδώ και χρόνια γράφω και υποστηρίζω
ότι ο πλέον αδόκιμος όρος για να χαρακτηρίσει κάποιος τον Αλέξανδρο
Παπαδιαμάντη είναι η λέξη «κοσμοκαλόγερος». Ο Παπαδιαμάντης, εάν μπορούμε να
τού αποδώσουμε τον ως άνω όρο, έστω καταχρηστικά, αυτό δυνάμεθα να το κάμνουμε
μόνο και μόνο ως αποτέλεσμα, ως απόρροια, δηλαδή, του ενεργήματος που λέγεται
"ζωή" και ουδέποτε ως ενέργεια, ως τρόπο δηλαδή βιωματικής
καθημερινότητας. Άλλωστε, πόρρω απέχει η εγκόλπωση της ένδειας και φτώχειας με
την ενατένιση και τελική συμπόρευση του ερωτικού στοιχείου.
Με άλλα λόγια, έχω την αίσθηση ότι θα
ήταν ευκρινέστερος ο όρος «κοσμοκαλόγερος» στην περίπτωση που θα χαρακτήριζε
την, πράγματι, παντελώς απέριττη καθημερινότητα του μεγάλου λογοτέχνη και σε
καμία περίπτωση την καλλιέργεια του ερωτικού του συναισθήματος, που, ούτως ή
άλλως, δεν έπαψε ουδεπόποτε επί της γης, να τον συνέχει και καθοδηγεί.
