Τη 5η μηνός Ιουλίου, η Αγία μας Εκκλησία πανηγυρίζει την οσιακή μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Αθανασίου του Αθωνίτου, του και κτήτορος της Μονής της Μεγίστης Λαύρας στον Άθωνα.
Ο Όσιος Αθανάσιος καταγόταν από την Τραπεζούντα και από εύπορη οικογένεια. Μέλημα των γονέων, όπως και έκαναν, ήταν να μορφώσουν τον μικρό Αθανάσιο. Περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Κωνσταντινούπολη, αλλά εκεί ακριβώς, στην Πόλη του Μεγάλου Κωνσταντίνου, γεννήθηκε εντός του ο πόθος της μονώσεως και ασκήσεως.
Έτσι, κατέφυγε αρχικά στο Όρος Κυμινάς της Μικράς Ασίας, δίπλα σε έναν ενάρετο γέροντα. Ένεκα, όμως, της αγιαστικής του φήμης, που γρήγορα απέκτησε, και των τιμών που τού απέδιδαν, ο Όσιος κατέφυγε στον Άθωνα, στο Περιβόλι της Παναγίας και περισσότερη μόνωση.
Μετά από θεία αποκάλυψη και με την προτροπή και οικονομική υποστήριξη του φίλου του και αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, ο Όσιος έκτισε Ναό προς τιμής της Θεομήτορος και κελιά Μοναχών, δημιουργώντας, με την πάροδο του χρόνου, μια μικρή Λαύρα. Από τότε γεννήθηκε η Μεγίστη Μονή της Λαύρας, η αρχαιότερη Μονή στο Άγιον όρος (963 μ. Χ.).
Ο Όσιος κοιμήθηκε μαρτυρικά. Κατέπεσε μαζί με άλλους Μοναχούς από την οροφή του Ναού της Μονής, όπου είχαν ανέβει για να την επισκευάσουν.